تیم های امداد رسان سیار
تیمی که به افراد هم جنسی که در یک محل تردد دارند خدمات ارائه می کند.
این افراد معمولاً در معرض خطر ابتلا به اچ آی وی هستند.
گزارش توصیفی تیم ترنسیار در سال 1400 پیشگیری از اچ آی وی/ ایدز و کاهش آسیب برای افراد تراجنسیتی
مقدمه
طبق آمارهای اعلام شده از دفتر مواد مخدر و جرم سازمان ملل در سال 2019، تقریبا یک نفر از هر هشت نفر که در سطح جهان مواد مخدر را از راه تزریق مصرف می کنند، از اچ آی وی رنج می برند که حدود 4.1 میلیون نفر می شوند. در ایران طبق آمارهای اعلام شده وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، حدود 39.000 بیمار مبتلا به اچ آی وی وجود دارد. علت ابتلا به اچ آی وی در بین کل مواردی که از سال 1365 تا کنون در کشور به ثبت رسیده است، به ترتیب تزریق با وسایل مشترک مصرف مواد 60.8 درصد و رابطه جنسی 21.6 درصد بوده است. انتقال از طریق راه جنسی شایع ترین راه انتقال اچ آی وی در جهان می باشد. در ایران در موارد جدید، ابتلا از طریق انتقال جنسی رو به افزایش بوده است. وجود سابقه اولین سکس در سنین پایین، تعدد شرکای جنسی و سابقه عفونتهای مقاربتی، همگی احتمال انتقال بیماری را افزایش میدهند. ویروس میتواند از مرد به زن، زن به مرد و مرد به مرد منتقل شود که مرد به مرد بیشترین خطر انتقال و زن به مرد کمترین خطر انتقال را داراست.
یک درصد جمعیت دنیا را افراد ترنسسکشوال تشکیل میدهند و این افراد به علت عواملی نظیر رفتارهای پرخطر، تزریق هورمون در شرایط غیر بهداشتی، طرد شدن از خانواده، ننگ اجتماعی، فقر و … به شدت در معرض خطر ابتلا به ویروس اچآیوی هستند. طبق آمار جهانی حدود ۱۹ درصد ترنسهای زن و 2/3 درصد ترنسهای مرد در دنیا با این ویروس زندگی میکنند. با توجه به آن که در بیشتر تحقیقات انجام شده تفاوت جنس و جنسیت درنظر گرفته نمیشود، آمار دقیقی از مبتلایان ترنسکشوال در دست نیست اما دادههای تقریبی نشان میدهند که 9/2 درصد از هر جامعهی ترنسکشوال به اچآیوی مبتلا هستند، در حالی که این آمار در سایر گروههای بزرگسال کمتر از نیم درصد است. شایان ذکر است که در بین تمام گروههای در معرض خطر، ترنسهای زن بیشترین ریسک ابتلا را دارند. در آمریکای لاتین و آسیای شرقی و میانه، افراد ترنس و به خصوص ترنسهای زن بیشتر در معرض خطر هستند و همینطور ترنسهای زن رنگینپوست، ریسک ابتلای بالاتری دارند به طوری که 2/44% ترنسهای زن سیاهپوست و 8/25% ترنسهای زن آمریکای لاتین به این ویروس مبتلا هستند. از ترنسهای مرد رنگینپوست آماری در دست نیست. بر اساس گزارشات مرکز American Academy of Family Physiciansیا به اختصار AAFPاز میان افرادی که برای درمان یا تشخیص اچآیوی در طی یک سال مراجعه کرده بودند، 84% خود را ترنس زن، 15% ترنس مرد و 1% سایر هویتهای جنسی معرفی میکردند که از این میان، بیش از نیمی آفریقایی تبار یا آسیایی و سایرین آمریکایی یا اروپایی بوده اند. در این بین، 43% ترنسهای زن و 54% ترنسهای مرد از اقشار کم درآمد بودند. از آنجا که این گروه از افراد به علت استیگما و تبعیض خدمات درمانی دریافت نمیکنند، کم سوادند یا تحصیلات آنها در خطر است و مشکلاتی از قبیل مسکن و به حاشیه راندگی را تجربه میکنند، باید با آموزش و فراهم نمودن شرایط مناسب اجتماعی و فرهنگی به ایشان یاری رساند.منبع:www.cdc.gov/hiv
شرح مختصر عملکرد
اجرای طرح شناسایی و آموزش پیشگیری از ایدز و کاهش آسیب برای افراد ترا جنسی توسط بهزیستی استان تهران به موسسه سیمای سبز رهایی سپرده شد. سازمان بهزیستی به عنوان ناظر و سفارش دهنده طرح، در پاییز 1397 جلسات توجیهی برای موسسات متنخب مجری برگزار نمود. موسسه سیمای سبز رهایی از بهمن سال 1397 اجرای طرح را آغاز کرد. کار پروژه با جمعآوری اطلاعات محلات و بررسی وضع موجود در شهر تهران آغاز شد. اعضای تیم به کمک فعالین این حوزه و پیشنهاد انجمن ملال جنسیتی ایران انتخاب شدند و قراردادهای کاری با موسسه برایشان منعقد گردید. جلسات اولیه توضیح برنامه و توجیه اعضای تیم برگزار شد و برنامه پیشنهادی اولیه گشت تنظیم گردید. دو کارگاه آموزشی چهار ساعته با موضوع “اچآیوی ایدز” و “رابطه جنسی ایمن” برای پرسنل موسسه و همچنین همکاران پروژه برگزار شد و اطمینان لازم از انتقال صحیح اطلاعات بدست آمد. طی هماهنگی با سازمان بهزیستی، اقلام کاهش آسیب دریافت شد و اعضای تیم گشت به کاندوم و تستهای سریع اچآیوی مجهز شده و نحوه استفاده از آنها را فرا گرفتند. از بروشورهای اطلاعرسانی اچآیوی و کاندوم موجود در موسسه جهت این پروژه و توزیع میان افراد ترنس استفاده شد. نشانی مراکز ارجاع، به ویژه مراکز مشاوره بیماریهای رفتاری در اختیار همکاران پروژه قرار گرفت و آنها در خصوص پروسه ارجاع توجیه شدند. کارت شناسایی تحت عنوان “ترنسیار” برای همکاران صادر شد و تیم گشت، فعالیت خود را با حضور در پاتوقهای معروف و پر تردد گروه هدف، آغاز نمود. شرح وظایف همکاران اجرایی طرح مطابق با تفاهمنامه منعقده، تهیه گردید. ترنسیاران در خصوص حفظ اسرار و اطلاعات خدمتگیرندگان و همچنین رعایت شئونات اخلاقی، انسانی و اسلامی در برخورد با آنها، توجیه شده و متعهد گردیدند.
پاتوق های شناسایی شده
در برنامه پیشنهادی اولیه مکانهای زیر به عنوان پاتوقهای پر تردد افراد ترنسسکشوال انتخاب شدند:
پارک نهج البلاغه، پارک ساعی، پارک دانشجو، زیر پل کریمخان، پل کالج، هتل حافظ، میدان هفت حوض،
اطراف میدان کاج، خیابان اندرزگو. طی اجرای طرح در ماه های اول و دوم و حضور همکاران ترنس در گشت، به این نتیجه رسیدند که چند مکان در حال حاضر محل حضور تعداد قابل توجهی از افراد ترنس نمیباشد و مکانهای گشت به شرح ذیل بهروز رسانی و انتخاب شدند. همچنین در نظر گرفته شد پاتوقها به دو دسته سر باز و سر بسته تقسیم شوند.
پاتوق های سر بسته:
- دبیرخانه ترنسکشوال دانشگاه تهران
- گروهدرمانی خانم دکتر خویی در مرکز مطالعات اعتیاد میدان قزوین
- انستیتو روانپزشکی ایران
- کلینیک شقایق در خیابان گلبرگ
- آرایشگاه شاهکار
پاتوق های سر باز:
- حوالی مطب دکتر سید مهدی صابری در میدان فاطمی ابتدای خیابان جویبار
- حوالی مطب دکتر بهنام اوحدی در خیابان ولیعصر نرسیده به اتوبان نیایش
- حوالی مطب دکتر فریدون مهرابی در خیابان ولیعصر بعد از پارک ساعی
- پارک دانشجو
- زیر پل کریمخان
- پل کالج
- هتل حافظ
- میدان هفت حوض
- اطراف میدان کاج
- خیابان اندرزگو
دستاوردهای طرح
- همکاران طرح اقدام به فعالیت در فضای مجازی نمودند و گشت مجازی ترنسیار در زمینههای طراحی و پخش بنر و پوستر و تشکیل صفحات و کانال ها در فضای مجازی فعالیت کرد.
- طی فعالیت خود توانستند کانال تلگرامی برای آموزش مجازی افراد ترنس راهاندازی نمایند تا ارتباط منظم و مداوم با ترنسهای عضو وجود داشته باشد و اطلاعرسانی صحیح صورت گیرد (@HIVhelp). اکثر اعضای این کانال افراد ترنسکشوال هستند. این کانال در حال حاضر بیش از 200 عضو دارد و از عضویت افراد غیر ترنس ممانعت به عمل نیامده است.
- رباتی جهت پرسش به صورت ناشناس راه اندازی شد تا اعضای کانال بتوانند سوالات مربوط به مسایل جنسی و اچ آی وی را بدون محدودیت و بدون ذکز نام و مشخصات خود از ادمین های کانال بپرسند.
- در خصوص موضوعات مختلف مورد علاقه اعضای کانال نظر سنجی های متعدد مجازی به عمل آمد.
- و از پیجهای بزرگ اینستاگرام درخواست همکاری بعمل آورد و در نهایت پیج اینستاگرام مخصوص اطلاعرسانی در زمینهی اقلیتهای جنسی توسط همکاران گشت راه اندازی شد. (@Equality4.all)
- در شناسایی پاتوق های محل حضور افراد ترنسسکشوال و مپینگ تعدادی از پاتوقها حذف شدند و پاتوقهای جدید توسط گشت شناسایی شدهاند.
- به دلیل اینکه موسسه سیمای سبز رهایی مجری پروژه باشگاه مثبت سازمان بهزیستی نیز میباشد افرادی که ابتلای آنها به ویروس اچ ای وی طی گشت مشخص میشد، به باشگاه مثبت مجموعه معرفی میشدند تا ضمن تشکیل پرونده، خدمات مناسبتری دریافت نمایند. شایان ذکر است که یکی از همکاران گشت افراد ترنس مدیریت باشگاه مثبت موسسه را نیز به صورت پاره وقت بر عهده گرفت و به عنوان مسئول باشگاه به صورت مکاتبه رسمی به سازمان بهزیستی معرفی شد.
- اعضای گشت توانستند تعدادی داوطلب ترنس جهت همراهی طی مدت زمان گشتزنی و حضور در دفتر موسسه، جذب نمایند. قابل ذکرترین مورد آشنایی و برقراری لینک با وکیلی متبحر و داوطلب در حوزه مسایل حقوقی افراد ترنسسکشوال می باشد.
- طی حضور مداوم در انجمن ملال جنسی و گروه تراپی های انجمن رسش، ضمن ارائه ی خدمات به افراد ترنس، زمینه برای همکاری وسیع تر با این انجمن ها و ارتباط نزدیک ترنس یاران با مددجویان این مراکز برقرار شد.
- فرم اخذ شرححال روانی ویژه ترنس ها، طراحی شد و ایرادات آن توسط کارشناس سازمان بهزیستی رفع گردید. این فرم برای هر مددجوی ترنس تکمیل می گردد
- برای دسترسی بیشتر به تمامی گروههای متشکل از افراد ترنس، تمرکز تیم سیار ترنسیار طی ماههای سوم و چهارم گشت بر پاتوقهای سربسته قرار گرفت و ارتباط موثری با انستیتو روانپزشکی ایران، گروه حمایتی رسش و انجمن ملال جنسی ایران برقرار شد. مددجویان این مراکز تحت آموزشهای گروهی و چهره به چهرهی اچآیوی قرار گرفتند، تست سریع اچآیوی از آنها به عمل آمد و آموزشهای مربوط به رابطهی جنسی ایمن به ایشان ارائه شد. طی این اقدام، طرح ترنسیار به وسیلهی نامهی رسمی موسسهی کاهش آسیب سیمای سبز رهایی و حضور مستقیم مسئولین اجرای پروژه به موسسات مربوطه معرفی گردید.
- اعتماد سازی بین اعضای تیم گشت سیار و ترنسکشوالهای درمعرض آسیب پاتوقها و پارکهای معروف تهران ایجاد و تقویت شد، به گونهای که مددجویان شماره تماس خود را به عنوان پل ارتباطی در اختیار تیم گشت گذاشته و از طریق ارتباط مستقیم با اعضای تیم درجریان برنامهها و مکانهای گشت قرار گرفتند. این شماره های تماس در فضای مجازی لینک شدند.
موانع و پیشنهادات
بی شک مشکلات این پروژه از مشکلات جامعهی ترنسکشوال کشور جدا نیست. به موارد قابل ذکر به شرح ذیل اشاره می گردد:
- تعداد زیادی از افراد ترنس با آشکار سازی و بیان هویت اصلی خود، از محیط طرد شده و از آنجا که برای بسیاری از آنها شرایط جهت ادامهی تحصیل یا کسب مهارت فراهم نیست، لذا در بستر اجتماع نیز قادر به تامین معاش خویش نمیباشند. آن عده نیز که صلاحیت لازم جهت استخدام در اماکن دولتی یا خصوصی را دارا هستند نیز، به دلیل مسائل حقوقی و یا انگ و تبعیض اجتماعی، به حاشیه رانده میشوند و لذا مجبور میگردند به مشاغل زردی نظیر دستفروشی، تکدیگری، سرقت و یا تنفروشی و… مبادرت نمایند. توجه به اسکان و اشتغال افراد ترنس موجب جذب بیشتر آنها و ارائه خدمات بهتر به آنها میباشد.
- افراد ترنسسکشوال نیاز ویژه به خدمات رایگان مشاوره فردی تخصصی دارند و تمایلی به حضور در مراکز دولتی جهت انجام مشاوره ندارند. همچنین خانواده این افراد نیز نیاز مبرم به مشاوره روانشناسی جهت اتخاذ تصمیم بهتر و همراهی با عزیزانشان دارند.
- نیاز است تنوع موجود در جامعهی اقلیتهای جنسی ایران را نیز در اجرای این پروژه درنظر داشت، به آن معنا که جامعهی ترنسکشوال ایران تنها از افراد سفیدپوست سالم جوان تشکیل نشده و گروهی از افراد ترنس در زمرهی افرادی با معلولیتهای جسمی و ذهنی، بسیار پیر یا بسیار جوان می باشند لذا لازم است که از ابعاد گستردهتری به این پروژه نگریست تا بتوان خدمات مناسبتری ارائه نمود.
- پیشنهاد میشود پروسه دقیق انجام تغییر جنسیت توسط کاربری از طریق خط تلفن یا مشاوره تلفنی به مردم انتقال داده شود تا مردم بتوانند سئوالات تخصصی خود را بپرسند.
- پیشنهاد می شود پوسترها و بنرهای اطلاع رسانی با موضوع ترنسکشوال و پیشگیری از اچآیوی مرتبط با افراد ترنس توسط سازمان بهزیستی و با لوگوی این سازمان طراحی شوند و در اختیار مجریان این طرح برای توزیع بین مددجویان، قرار گیرند.
- از آنجا که قشر ترنسکشوالهای زیر 18 سال دختر ایرانی، در مدارس پسرانه و ترنسکشوالهای پسر، در مدارس دخترانه تحصیل میکنند لازم است که این قشر از افراد نیز مورد توجه قرار گیرند و آموزشهای سلامت جنسی و پیشگیری از رفتارهای پرخطر جنسی در مدارس ارائه شود. اهمیت این کار در احتمال برگشت نظر افراد در تغییر جنسیت در سنین پایین میباشد.
- لازم است اعضای تیم گشت ترنس علاوه بر آموزش موضوعات کاهش آسیب، در خصوص گشت و نحوه فعالیت تیم سیار نیز آموزش ببینند، زیرا گروه هدف از اقشار پرخطر جامعه هستند و در صورتیکه همکاران گشت مهارتهای لازم ارتباطی را نداشته باشند، خودشان در معرض آسیب قرار خواهند گرفت.
- به جهت جوان بودن خدماتگیرندگان، جهت برقراری ارتباط اولیه با آنان نیاز به تعارف خوراکی، سیگار و یا دعوت از آنها جهت صرف نوشیدنی یا بستنی و… میباشد. در صورتیکه هزینه متناسب با آن در طرح پیشبینی شود، این پیشنهاد شکل اجراییتری به خود خواهد گرفت.
- در راستای اجرای این طرح، برگزاری جلسات گروهی آموزشی با موضوعات بهداشت جنسی و پیشگیری از اچآیوی جهت افراد ترنسسکشوال، مفید خواهد بود.
- تهیه عکس و فیلم برای ارائه گزارش به موسسه و سازمانها سخت میباشد و اکثر خدماتگیرندگان تمایل به حضور در عکس و فیلم ندارند.
- اجرای رپید تست اچآیوی نیاز به زمان و مکان مناسبتری دارند و فضاهای باز و پارک ها اجرای تست و محرمانه بودن نتیجه تست ها را سخت می نماید. همچنین حضور و اصرار افراد غیر ترنس برای انجام تست یا دریافت خدمات هنگام خدماترسانی و انجام رپید تست در پاتوقهای سر باز مانند پارکها، موجب کاهش کیفیت خدماترسانی به گروه هدف است.
- امکان اجرای دوم رپید تست اچ آی وی سخت می باشد زیرا اخذ مشخصات دقیق از ترنس های شناسایی شده محدود است و آنها در مکان ثابتی حضور ندارند.
- بسیاری از پاتوقهای شناسایی شده شبانه هستند و حضور افراد ترنس در آن محل، در ساعات پایانی شب است اما ساعت کار تیم سیار این طرح طی ساعات روشن روز است و دسترسی به بعضی پاتوقها برای تیم امکان پذیر نیست.
- پیشنهاد میشود پکهای پانزده عددی کاندوم، مخصوص گشت سیار ترنس ها تهیه شده به طوری که هم تعداد، با توجه به نیاز مددجویان کافی باشد و هم محتویات بستهها غیر قابل مشاهده باشد چرا که مددجویان تمایل به دریافت نا محسوس کاندوم و محرمانه بودن خدمات دارند.
- لازم است همکاران گشت درخصوص داروهای اچآیوی، نوع عملکرد و عوارض آنها اطلاعات کسب کرده و به بروشورهایی در این خصوص مجهز شوند. همچنین بروشورهایی خاص درجهت آگاهیبخشی و ارجاع افراد اچآیوی مثبت جهت دریافت خدمات درمانی تهیه گردد.
- ضروریست همکاران گشت درخصوص شرایط اضطراری needle stickآموزشهای لازم و راهکارهای خودمراقبتی را فرا گیرند.
- با توجه به کثرت مددجویان و محدود بودن توانایی همکاران گشت در خصوص حمل وسایل کاهش آسیب و همچنین بالا بردن سطح کلی امنیت، پیشنهاد میشود اتومبیل یا ون گشت مجهز به اقلام کاهش آسیب دراختیار ایشان قرار گیرد، چرا که بارها مشاهده شده است که با وجود حمل تعداد زیاد کاندوم به محل گشت، باز هم تیم عملا با کمبود این قبیل اقلام مواجه گشته است.
- افراد ترنس اچآیوی مثبت با انگ و تبعیض دوچندان مواجه بوده و از مراجعه به مراکز درمانی عمومی امتناع میکنند، لذا نیاز به در نظر گرفتن قسمتی خاص و حضور کارشناسی مطلع به موضوع ترنس در کیلینیکهای بیماریهای رفتاری احساس میشود.
- با توجه به آنکه ملال جنسی شرایطی یکسان و عمومی نیست و عملهای جراحی درجهت کاهش نارضایتی جسمی به انجام میرسند، لازم است که اصلاحات قانونی در این خصوص انجام شود. بسیج همگانی امکانات و ادوکیسی در این خصوص لازم است.
- گرچه افراد ترنسکشوال از نارضایتی بدنی رنج میبرند اما این نارضایتی صرفا منوط به اندام جنسی نیست و شکل کلی بدن، صدا، حجم و شرایط تودههای چربی و … را نیز شامل میشود. لذا لازم است، در صورتی که یک فرد ترنسکشوال تنها با انجام تخلیه یا هورمونتراپی به آرامش میرسد، شرایط را برای ایشان فراهم نموده و از القای نارضایتی بیشتر و اجبار به عملهایی که بیمار خواهان آن نیست بپرهیزیم.
- با توجه به غیرقانونی بودن هورمونتراپی بدون مجوز تغییرجنس در ایران و همچنین طولانی شدن مراحل دریافت مجوز، بسیاری از افراد ترنس دست به هورمونتراپی های غیر اصولی میزنند. این عمل علاوه بر مشکلات جسمی نظیر عوارض کبدی، تاثیر منفی بر رحم و بیضهها و شرایط عمومی بدن، ریسک ابتلا به اچآیوی ایدز را نیز افزایش میدهد چرا که درمانگاهها و مراکز بهداشتی و پزشکی از تزریق هورمون امتناع کرده و داروخانهها نیز این اقلام را بدون نسخهی پزشک ارائه نمیکنند، لذا مددجویان ترنس این داروها را از راههای غیرقانونی به دست آورده و اغلب خود تزریق را گاها به صورت مشترک، انجام میدهند.
- با توجه به شرایط نامساعد اقتصادی مددجویان، وجود انگ و تبعیض گسترده، عدم یا کمبود تحصیلات، هورمونتراپیهای تزریقی غیر اصولی و درمعرض آسیب بودن این قشر از اجتماع، ضرورت ادامهی طرح احساس میشود چرا که خدمات رایگان در خصوص اچآیوی و ارائهی آن به گروه در معرض آسیب از معضلات اجتماعی بعدی جلوگیری خواهد کرد.
- کرونا و بحران های اجتماعی و اقتصادی ناشی از آن موجب آزار بیشتر افراد تراجنسیتی شدند و حضور طولاتی مدت این افراد در خانه ها و خانواده آنها را به شرایط درگیری های خانوادگی نزدیک تر کرده و احتمال خروج شان از خانه را افزایش داده است.
- انتخابات ریاست جمهوری کشور در سال 1400 موجب امنیتی شدن جو فضاهای عمومی و پارک ها شده و تعداد کمتری از افراد ترنس جندر تمایل به حضور در پاتوق های سرباز را دارند و در خصوص ورود به پاتوق های سربسته، محدودیت هایی برای پرسنل تیم ترنسیار وجود دارد.
شرح وظایف همکاران در پروژه ترنس ها
- انجام برنامه های پیشگیری از اچ آی وی و کاهش آسیب (شناسایی و برقراری ارتباط، اطلاع رسانی و ارائه آموزشهای مرتبط با اچ آی وی، توصیه به انجام تست، انجام تست سریع، توزیع اقلام مرتبط)
- ارجاعات موارد پیگیری ( به مرکز مشاوره رفتاری وزارت بهداشت، مراکز امور اجتماعی سازمان بهزیستی، مراکز درمانی- رفتاری بیماری های خاص) جهت دریافت خدمات ارائه شده
- تشکیل تیم سیار از همتایان (آموزش همتایان، تجهیز تیم سیار به اقلام بهداشتی کاهش آسیب و تست های سریع اچ آی وی، نظارت بر تیم سیار)
- ارائه گزارش کلیه فعالیت ها در برنامه به طرف اول بر اساس جداول گانت
- ارائه آموزش های لازم در اجرای طرح به سایر موسسات(15 موسسه)
- کلیه حقوق معنوی ناشی از اجرای موضوع قرارداد متعلق به سازمان می باشد و هرگونه بهره برداری از نتایج علمی حاصل از اجرای موضوع قرارداد، می بایست با مجوز سازمان انجام پذیرد.
- کسب کلیه مجوزهای لازم از مراجع ذیصلاح و اشخاص حقیقی و حقوقی ذینفع.
- حفظ اسرار و اطلاعات حاصله در نتیجه اجرای موضوع.
- رعایت کلیه شئونات اخلاقی، انسانی و اسلامی در برخورد با خدمت گیرندگان خواهد بود.